Η αίσθηση της αναμονής τελείωσε την περασμένη Παρασκευή. Οι λινάτσες απομακρύνθηκαν και το Φιξ πήρε μορφή. Τις τελευταίες ημέρες υποκλίνεται στους Αθηναίους αποκαλύπτοντας το νέο του πρόσωπο και δίνει την υπόσχεση να ανακαταλάβει τη θέση του στον οικιστικό ιστό της πόλης. Οπως όλα δείχνουν, οι εργασίες για την ανάπλαση του κτιρίου και τη μεταφορά του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στις εγκαταστάσεις του προχωρούν εντατικά.

Υστερα από μια μακρά περίοδο προβλημάτων και απραξίας, το ιστορικό εργοστάσιο του Φιξ αλλάζει με ταχείς ρυθμούς για να συναντήσει το μέλλον. Αυτοκίνητα σταματούν και οι οδηγοί χαζεύουν τη νέα μορφή του κτιρίου, ενώ αρκετοί περαστικοί απαθανατίζουν το θέαμα με το κινητό τους. Αλλωστε, όπως εξηγούν στο «Εθνος» οι κάτοικοι της περιοχής, η αποκατάσταση του Φιξ βελτιώνει όχι μόνο την εικόνα αλλά και την ψυχολογία της γειτονιάς.

«Ξαφνιαστήκαμε όταν είδαμε το κτίριο χωρίς τις λινάτσες», λέει ο Διονύσης, ο οποίος εργάζεται στο περίπτερο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την πρώην ζυθοποιία Φιξ. «Επιτέλους, ήταν κάτι που περιμέναμε να γίνει. Καμία σχέση με αυτό το χάλι που βλέπαμε τόσα χρόνια. Το 2004 το είχαν καλύψει με ένα ύφασμα το οποίο έδειχνε σε φωτογραφία το κτίριο όπως πρόκειται να γίνει. Αυτές τις τρεις μέρες είναι πάρα πολλοί εκείνοι που σταματούν για να το φωτογραφήσουν».

Ο ίδιος θα προτιμούσε μια πιο μοντέρνα εκδοχή του, όμως το κτίριο σέβεται τον ιστορικό χαρακτήρα του και διατηρεί αναλλοίωτα τα βιομηχανικά χαρακτηριστικά που είχε επιλέξει να του δώσει τη δεκαετία του ’50 το «τρομερό παιδί της αρχιτεκτονικής», ο πρωτοπόρος αρχιτέκτονας Τάκης Ζενέτος: τσιμέντο και γυαλί είναι τα υλικά που κυριαρχούν στην πρόσοψη της λεωφόρου Συγγρού.

«Αισθάνθηκα μεγάλη έκπληξη όταν το είδα πριν από λίγες ημέρες», λέει ο Βαγγέλης, εργαζόμενος σε εταιρεία που εδρεύει στη λεωφόρο Συγγρού. «Το πρόσεξα αμέσως, αφού περνάω χρόνια από μπροστά του, και μου έκανε εντύπωση. Είναι κάτι όμορφο και πλέον περιμένουμε να ολοκληρωθεί».

Η ζυθοποιία του Φιξ συνιστά, άλλωστε, αρχιτεκτονικό μνημείο για την Αθήνα. Κουβαλά μνήμες από τις πολιτιστικές τάσεις της δεκαετίας του ’50 και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο κτίριο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Το πρώτο βήμα για να δικαιώσει το Φιξ τις προσδοκίες του εμπνευστή του έχει γίνει. Γιατί ο Ζενέτος δεν ήθελε απλώς να στεγάσει μια βιομηχανική μονάδα, αλλά ενδιαφερόταν και για τη μελλοντική λειτουργία του κτιρίου κάτω από διαφορετικές συνθήκες σε επόμενες εποχές…

Σε 20.000 τ.μ.

Χτισμένη στη δυτική όχθη του Ιλισού, σε απόσταση αναπνοής από τους στύλους του Ολυμπίου Διός, η πρώην ζυθοποιία Φιξ θα φιλοξενήσει μετά την ανάπλασή της το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Σε έναν χώρο συνολικής επιφάνειας 20.000 τ.μ., που θα γειτνιάζει με το Μουσείο της Ακρόπολης και αρχαιολογικούς χώρους, αναμένεται να στεγαστούν μόνιμες συλλογές με ελληνικό και διεθνή χαρακτήρα αλλά και περιοδικές εκθέσεις. Στόχος των αρμοδίων είναι να σχηματιστεί με τη λειτουργία του ένας γοητευτικός περίπατος, που θα συνδέει την κλασική αρχαιότητα με τη σύγχρονη τέχνη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μουσείο συστάθηκε το 2000 και έκτοτε παραμένει «άστεγο» λόγω της περιπετειώδους αποκατάστασης του Φιξ, που περιελάμβανε μεταξύ άλλων και την αλλαγή αναδόχου εταιρείας για την κατασκευή του έργου. Προσωρινά το Μουσείο φιλοξενείται στις εγκαταστάσεις του Ωδείου Αθηνών.

Στην παρούσα φάση γίνεται προσπάθεια για την κατάρτιση συλλογών που αφορούν στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Σε αυτές θα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων έργα ζωγραφικής, γλυπτά, βιντεοεγκαταστάσεις και διαδικτυακά έργα. Μέχρι τα εγκαίνια του Μουσείου οι υπό κατάρτιση συλλογές παρουσιάζονται σε περιοδικές εκθέσεις. Στο Μουσείο θα φιλοξενούνται, επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις, ενώ ήδη αναπτύσσει και εκδοτική δραστηριότητα.

Στα μέσα του ταραγμένου 19ου αιώνα ο νεαρός Ιωάννης Φιξ, Βαυαρός που είχε σπουδάσει ζυθοποιία στο Μόναχο, έφτανε στην Ελλάδα αναζητώντας τον πατέρα του. Με δυσκολία θα φανταζόταν ίσως ότι η χώρα αυτή, που αναζητούσε τον βηματισμό της με νωπά τα κατάλοιπα της Τουρκοκρατίας, θα αποτελούσε το σκηνικό για μια λαμπρή επιχειρηματική ιστορία με πρωταγωνίστρια την οικογένειά του. Η περίφημη ζυθοποιία Φιξ, που ιδρύθηκε το 1864 στο Ηράκλειο Αττικής, έμελλε να γίνει ο αποκλειστικός προμηθευτής μπίρας της βασιλικής αυλής και να διατηρήσει μονοπωλιακή θέση στην ελληνική αγορά για σχεδόν έναν αιώνα.

Ηταν η μπίρα που βραβεύτηκε στο Μιλάνο εν έτει 1900, όταν η φράση «Μια Φιξ, παρακαλώ!» ακουγόταν συχνά στα τραπέζια της αθηναϊκής κοινωνίας.

Είχε ήδη κερδίσει τους Αθηναίους. Είχε μάλιστα αποκτήσει φανατικούς οπαδούς. Στις πλαγιές του Αρδηττού λειτουργούσε η πρώτη μεγάλη μπιραρία του Φιξ, η μπιραρία Μετς -σε ανάμνηση της μάχης του γαλλογερμανικού πολέμου- από όπου τελικά θα έπαιρνε το όνομά της ολόκληρη η περιοχή.

Τρεις δεκαετίες μετά την ίδρυση της ζυθοποιίας, ο χώρος του Κολωνακίου στον οποίο στεγαζόταν δεν ήταν αρκετός για να καλύψει την αυξανόμενη πελατεία. Η μπίρα Φιξ είχε γίνει μόδα που εξαπλωνόταν από μέρα σε μέρα. Ο γιος του Ιωάννη, Κάρολος Φιξ, ο οποίος είχε αναλάβει ενεργό ρόλο στη ζυθοποιία, αποφάσισε να μετακομίσει το κτίριο στη λεωφόρο Συγγρού.

Στην εκπνοή του 19ου αιώνα, η μικρή χειροκίνητη βιοτεχνία είχε μετατραπεί σε ατμοκίνητο εργοστάσιο εξοπλισμένο με τα αρτιότερα μηχανήματα της εποχής. Τις επόμενες δεκαετίες οι διάδοχοι του Φιξ υιοθέτησαν καινοτομίες που τους εξασφάλισαν την κυριαρχία στον χώρο.

Το 1957 η οικογένεια ανέθεσε στον πρωτοπόρο αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο την ανακαίνιση και επέκταση του εργοστασίου στη λεωφόρο Συγγρού με το αποτέλεσμα να αφήνει άφωνη τη μεταπολεμική Αθήνα: Μεταξύ άλλων, στο υπερσύγχρονο κτίριο, το ισόγειο ήταν καλυμμένο με τζάμι ώστε οι περαστικοί να βλέπουν τη διαδικασία παραγωγής της μπίρας.

Τα επόμενα χρόνια και μετά την εμπλοκή του ονόματος της οικογένειας σε πολιτικές αντιπαραθέσεις, η ιστορικότερη μπίρα της Ελλάδας γνώρισε την παρακμή και η ζυθοποιία έκλεισε το 1982. Σήμερα η μπίρα Φιξ κυκλοφορεί στην αγορά από την εταιρεία Ολυμπιακή Ζυθοποιία.

Κατερίνα Ροββά

http://www.ethnos.gr/ via iekemtee.gr